Op deze pagina is aanvullend materiaal te vinden bij de Inleiding van De Uitdaging van het Bestaan. In de linkerkolom van de pagina vindt u enkele verwijzingen naar relevante sites met aanvullende informatie.

Ingrediënten van het bestaan: natuur en cultuur

• Natuur als fundering van het bestaan
• Is er een scheidslijn tussen natuur en cultuur?
• Verschil tussen natuur en cultuur als cultuurfenomeen
• Overwinning van natuur en cultuur

In het vorige hoofdstuk is de relatie tussen het psychische en het fysische al ter sprake gebracht. Daar werd het besproken in relatie tot het individuele. In verband met de cultuur keert dezelfde relatie terug. Bij de Grieken zagen we dat in de ideale situatie natuur en cultuur samenvallen. De mens kiest dat wat in de natuur gelegen is. Bij Kant vinden we een scherpe scheidslijn tussen natuur en cultuur. De natuur is dat wat onderworpen is aan de natuurwetmatigheden. Die natuurwetmatigheden worden door het kennen van de mens in die natuur blootgelegd. Het kennen van de mens berust op noodzakelijke denkvormen die corresponderen met de wetmatigheden die in de natuur heersen. Zo denken wij in vormen van oorzaak en gevolg en de relatie van oorzaak en gevolg is tevens een fundamentele wetmatigheid in de natuur: dat ieder gevolg een oorzaak heeft. Met ander woorden dat het natuurgebeuren bestaat uit een verbonden keten van oorzaken en gevolgen. De menslelijke vrijheid daarentegen, berust op het feit dat wij initiator kunnen zijn van dergelijke ketens van oorzaken en gevolgen. Wij kunnen dus het natuurgebeuren beïnvloeden door op bepaalde momenten door onze wil een andere loop van de dingen te bepalen.
Deze sfeer van de vrijheid is de menselijke cultuur. Natuur en cultuur lopen bij Kant dus beslist niet door elkaar, maar vormen twee streng gescheiden werelden, namelijk de wereld waarin de natuurwetmatigheid heerst en de wereld waarin de menselijke vrijheid gestalte krijgt.
Bij P. Bourdieu in de twintigste eeuw vinden we de analyse dat het onderscheid tussen cultuur en natuur zelf een onderscheid geworden is dat moet getuigen van de ‘cultuur’ van de spreker. Het onderscheid natuur-cultuur wordt een onderscheidend kenmerk voor de elite. Aan de hand van dit bewustzijn onderscheid men zich van hen die niet tot dit onderscheid in staat zijn.
Ook hier kan Wittgenstein weer in stelling gebracht worden om te laten zien dat dit onderscheid niet wezenlijk is. Wat wezenlijk is is het gedrag van de mens. Wat zich in zijn gedrag toont is het menselijke en behoeft geen aparte legitimering of fundering. Het is legitiem op zichzelf.

Hersenonderzoek

	Relevante links:

De hersenen voeren een veelheid van taken uit, zoals waarneming, interpretatie van het waargenomene, reactie, planning en uitvoering van gedrag.  Dat alles gebeurt onder invloed van vorige ervaring en kennis, en met het voorzien van de gevolgen van dat gedrag.  Dit zijn heel wat verschillende functies, die dan ook door verschillende en onderscheiden anatomische structuren worden uitgevoerd...
Lees meer » (Laboratorium voor Neuro- en Psychofysiologie, K.U. Leuven Medical School)

Seeing the brain at work - Recent technological developments make it possible to 'see' the brain in action, to watch it engaging in the cognitions and emotions that are such an essential part of our mental life... (F.C. Donders Centre for Cognitive Neuroimaging)
Lees meer »